Ποια θέματα αντιμετωπίζει ο τομέας σήμερα
Γράφει ο: Π. Σ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
Ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ
Καρακάση 79, 544 53 Θεσσαλονίκη
Email: [email protected]
Το θέμα με απασχολεί από τα γεννοφάσκια μου γι’ αυτό έρχεται κι επανέρχεται κάθε φορά που συντρέχει κάποιος λόγος. Αυτή τη φορά αφορμή στάθηκαν η εκπομπή «πρωταγωνιστές» του κ. Σταύρου Θεοδωράκη, που μετέδωσε το κανάλι «Μέγκα», κι η συνέντευξη της Επιτρόπου κ. Δαμανάκη στα ΝΕΑ, στον ίδιο δημοσιογράφο. Εξ αρχής μπορώ να πω ότι τόσο ο δημοσιογράφος, όσο κι η επίτροπος σταθήκαν στο ύψος τους.
Από την πλευρά τους, δηλαδή, γιατί από τη δική μου πλευρά υπάρχουν κάποιες ενστάσεις και κάποιες προσθήκες ή διευκρινίσεις – ελπίζω χρήσιμες γι’ αυτό και τις καταθέτω. Ωστόσο, ομολογώ πως είδα μέρος μόνο από την πρώτη εκπομπή ενώ είδα όλη τη δεύτερη και, φυσικά, διάβασα τη συνέντευξη. Επίσης, μίλησα και με ανθρώπους που εκτιμώ κι άκουσα τη γνώμη τους στο θέμα.
Λίγη ιστορία. Να πω πρώτα-πρώτα ότι αλιευτική πολιτική της ΕΕ θεσπίστηκε από τα ιδρυτικά της κράτη-μέλη κι αφορούσε κυρίως τον ΒΑ Ατλαντικό και τη Βαλτική, όπου τα πράγματα φαινόταν περισσότερο εύκολα κι οι εμπλεκόμενες χώρες πιο συνεργάσιμες, ενώ τα αποθέματα ήταν ακόμα σε καλή κατάσταση. Αν και μόνο η Ιταλία είχε Μεσογειακή Αλιεία, όπως κι ένα μεγάλο μέρος της Γαλλίας, εντούτοις η λεγόμενη Μεσογειακή Αλιευτική Πολιτική, όλο αναβαλλόταν εξαιτίας της πολυπλοκότητας των προβλημάτων και των διαφωνιών, παρά τις πιέσεις των Ιταλών, και των Γάλλων κι αργότερα και τις δικές μας και των Ισπανών.
Οι Γάλλοι, μάλιστα, τα βάζανε συχνά και μεταξύ τους. Έτσι, άκουσα Γάλλους ιχθυολόγους του Ατλαντικού να μιλούν απαξιωτικά για τους συναδέλφους τους της Μεσογείου όταν υποστήριζαν, μαζί με μας, ότι υπήρχαν βασικές διαφορές που εστιαζόταν κυρίως στο ό,τι η Μεσογειακή Αλιεία έχει πολυ-ειδική σύνθεση, δηλαδή ότι υπάρχουν περισσότερα του ενός είδη-στόχοι κι όχι μόνο ρέγγα ή μπακαλιάρος – όπως άλλωστε γίνεται και σε μας εδώ με τα γριγρί που ψαρεύουν, συνήθως, ένα είδος. Για το λόγο αυτό απαιτείτο διαφορετική αντιμετώπιση, πράγμα που πήρε χρόνο για να γίνει κατανοητό.
Ο γόνος και τ’ αρνάκια του Πάσχα. Αργότερα, έγιναν της μόδας τα δόγματα, πολλά από τα οποία αντιμετώπισαν κι αντιμετωπίζουν ως και σήμερα κριτική. Ένα από αυτά ήταν και τα υπομεγέθη που απορρίπτονται (discards), προς ευωχία των γλάρων. Η επίτροπος, μεταφέροντας την παγκόσμια εμπειρία στο θέμα είναι έτοιμη – ορθώς – να προτείνει μέτρα. Ωστόσο, με δογματικό και μάλλον επίπεδο τρόπο υπερασπίζεται όλα τα «μωρά» της θάλασσας.
Τι συγκινητικό! Σύμφωνα με την άποψη της πρέπει να προστατεύεται και να μην καταστρέφεται ο γόνος – «δεν επιτρέπεται να ψαρεύονται μωρά καλαμάρια», είπε, θαρρώ. Το ίδιο ισχύει και για το ψιλό μαριδάκι, που ο κ. Θεοδωράκης ρωτώντας έμαθε από τον ψαρά κ. Παπαδημητρίου, ότι τρώμε πια τούρκικο ή αλβανικό μια κι οι τράτες μας, που κατά παράδοση το ψάρευαν, καταργήθηκαν, ενώ οι μεγάλες μαρίδες ψοφάνε. Το ψιλό μαριδάκι ήταν το φετίχ του θαλασσινού ντελικατέσσεν της ουζοποσίας, από παλιά!
Πιστεύω ότι οι ψαράδες μας, κι οι έμποροι – θα πω -, ξέρουν πως το προϊόν είναι το ψιλό μαριδάκι, όπως και το καλαμαράκι κι όχι η μεγάλη μαρίδα – που εγώ την τρώω εξίσου καλά –, ή τα μεγάλα καλαμάρια που κάνουν για γεμιστά ή ροδέλες. Το προϊόν, δηλαδή, είναι το ψιλό ή το μωρό, αν προτιμάτε, όπως το Πάσχα, το προϊόν είναι το αρνάκι γθεις και νερστεορινού ντελικατέσ Ωστανάλακτος – παρακαλώ –, κι όχι η προβατίνα!
Δεν με πτοεί καθόλου το γεγονός ότι οι Δυτικοί δεν τρώνε μωρά – εμείς, ειδικά, αυτά τρώμε, όπως εκείνοι τρώνε τα μωρά γυαλόχελα και δεν περιμένουν να γίνουν μεγάλα χέλια, ούτε ελέγχονται εύκολα όταν τους επιβάλλεται να μην το κάνουν. Η μαγκιά – να το πω έτσι λαϊκά – είναι να ξέρεις ή να κάτσεις να μάθεις να διαχειριστείς το πεδίο αναπαραγωγής μαρίδας πχ της Ιεράπετρας ή το χώρο συγκέντρωσης του γόνου και να ψαρέψεις – αειφορικά – τόσο όσο να μη θίξεις το απόθεμα (πχ 1000-2000 κιλά μαριδάκι και τέρμα!). (Με τα γυαλόχελα αυτό είναι αδύνατο).
Δε βοηθάνε πάντα οι απαγορεύσεις και τα «μη τούτο» και «μη εκείνο», που δεν εφαρμόζονται, επειδή συχνά ο μαγαζάτορας έχει κρυμμένο γριπαρόλι ή μπραγάνι και ψαρεύει – Ιούλιο μήνα, παρακαλώ – «να εδωνά, να σε χαρώ, για μεζέ στο ουζάκι», όπως μου είπε ένας γλυκύτατος Κερκυραίος παράκτιος ταβερνιάρης, κάποτε. Όσο για την προστασία των ίδιων πεδίων κοντά και στις δικές μας ακτές, ας μην είναι κανείς αφελής να πιστέψει ότι οι Τούρκοι ή οι Αλβανοί θα εφαρμόσουν τους Ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Και θα πάψουν να μας μοσχοπουλούν, πιθανόν μεσοπέλαγα, για να καταγραφεί ως «ελληνικό», ακόμα και το «δικό μας» μαριδάκι, ενδεχόμενα ψαρεμένο παράνομα, που, ίσως, και να έχει βαπτιστεί και σε συντηρητικά καταπότια ακατάλληλα για παιδιά, γέρους κι αρρώστους.
Κάτι άλλο που πρέπει να προσέξει η κ. Επίτροπος κι οι σύμβουλοί της είναι ότι στα απορριπτόμενα που θα καταστρέφονται ή θα μεταπλάσσονται σε ιχθυάλευρα πρέπει να περιλαμβάνονται κι όλα εκείνα τα θαλασσινά ζώα (καβούρια, μαλάκια, εχινόδερμα, κλπ), που είναι ακόμα ζωντανά στο κατάστρωμα του αλιευτικού κι όταν επιστρέφουν στη θάλασσα συνεχίζουν να ανταγωνίζονται τα αλιεύματα. Τελικά ζημιωμένοι πρέπει να μείνουν μόνο οι… γλάροι.
Οι φωλιές κι η ανάδευση. Υπάρχουν κι άλλα θέματα, που σχετίζεται με τα συρόμενα, για το οποία είχα αρθρογραφήσει και στο παρελθόν. Και πρώτα-πρώτα οι καλάδες για τις πεζότρατες που είχα προτείνει να αριθμηθούν και να δοθεί άδεια να ψαρεύουν μόνο εκεί. Ή κάποιες εποχές, έστω. Διάολε, ας είχε ξεκινήσει από εμάς αυτή η διαχειριστική πρόταση – όχι όλα δικά τους. Ποιος, όμως, από την καθεστηκυία σοφία θα δεχόταν εύκολα τέτοια πράγματα;
Καλό θα ήταν να μην είχαν καταργηθεί αυτά τα αρχαία εργαλεία (ο γρίπος ήταν γνωστός από την αρχαιότητα. Ψάξτε τη λέξη) που είναι συνυφασμένα με την ιστορία των ακτών μας. Η έξυπνη διαχείριση μπορεί να βρει παρόμοιες λύσεις. Αρκεί να αλλάξουμε λίγο μυαλά και να δοθεί πχ η ευκαιρία να αναλάβουν υπεύθυνα πόστα οι ίδιοι οι πεπειραμένοι ψαράδες – θα πω. Γιατί όχι! Για παράδειγμα, θα ήταν τολμηρό, αλλά σωστό μέτρο, να αναλάβει «Διευθυντής Αλιείας» ένας ηλιοκαμένος ψαράς, γεμάτος πείρα, σωφροσύνη και πειθώ. Για θητεία λίγων χρόνων, έστω. Και μετά βλέπουμε…
Και κάτι ακόμα, για το οποίο έχω μιλήσει πολλές φορές: φαίνεται πως η ανάδευση που προκαλεί η σύρση, βγάζει στην επιφάνεια κρυμμένους στο ίζημα τροφικούς οργανισμούς (και μολυσμένο ίζημα ή βιογενή άλατα, ενδεχόμενα, που τα διαχέουν μετά τα ρεύματα). Πως αλλιώς να εξηγήσεις γιατί μαζεύονται εκεί τα ψαράκια – άλλωστε και τα μπαρμπουνάκια την ίδια δουλειά κάνουν.
Κάντε κι εσείς το πείραμα όταν κολυμπάτε και θα δείτε. Ας πειραματιστούν κι οι επιστήμονές μας, επιτέλους, κάνοντας, όμως, διαχωρισμό ανάμεσα στα πεδία διατροφής κι αναπαραγωγής και συγκέντρωσης γόνου, προσπαθώντας να ερμηνεύσουν γιατί μαζεύονται εκεί κι όχι αλλού. Τ’ ακούς Σωτήρη;
Οι τράτες κι οι ποσειδώνιες. Τα συρόμενα καταστρέφουν τις ποσειδώνιες (φυκιάδες). Αυτό προκύπτει από εικόνες κατά την πορεία της σύρσης των διχτυών με τα μολύβια τους, άρα κρίνεται σωστό μέτρο η απαγόρευση των συρόμενων στις φυκιάδες. Κι επομένως, έχει δίκαιο η επίτροπος. Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα συρόμενα, είναι κι άλλα πράγματα που καταστρέφουν τις φυκιάδες. Μακάρι, να ελεγχθούν κι αυτά. Όμως, μη φανταστεί κανείς ότι εκεί υπάρχουν τίποτε «φωλιές», όπως τις ξέρουμε από τα πουλιά. Προσωπικά ξέρω ότι δε συμβαίνει αυτό. Γόνος υπάρχει, πράγματι, αλλά φωλιές (;)… Δε νομίζω.
Έστω κι αβγά, μερικές χειλούδες, καλογρίτσες, σπάροι ή γωβιοί ή άλλα φυτόφιλα ψάρια. Οι ποσειδώνιες, που είναι συστάδες από φανερόγαμα φυτά, είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και στη ρύπανση. Ποιοι το ελέγχουν αυτό; Εξάλλου, στις μεγάλες χειμωνιάτικες τρικυμίες συχνά ξεριζώνονται μεγάλες ποσότητες και συσσωρεύονται στις ακτές, όπου σαπίζουν. Πάντως, υπάρχουν ειδικοί και στη χώρα μας και θα έχουν ασφαλώς αποφανθεί περί του πρακτέου.
Τα διατάγματα κι οι κανονισμοί. Από την εποχή που ήμουν παιδί άκουγα τους μεγάλους να λένε διάφορα για το νόμιμο ή το παράνομο, τότε που στο νησί μας οι δυναμίτες πέφτανε σύννεφο. Και τα μεγάλα συρόμενα βγαίναν με σβηστά φώτα και γλείφανε τις ακτές, προσέχοντας, όμως να μην βρουν σκαλώματα και σκίσουν το πανάκριβο δίχτυ τους. Στον Παγασητικό είχαν καταγραφεί ομηρικοί καβγάδες με τις μηχανότρατες, ώσπου απαγορεύτηκαν. Έχω ρωτήσει πολλές φορές τους αρμοδίους και ξαναρωτώ.
Έχει αυξηθεί από τότε η αλιευτική παραγωγή στον κλειστό αυτό κόλπο; Αν, ναι, τότε καλώς πάρθηκε το μέτρο. Αν όχι, τότε κάτι άλλο φταίει κι οι έξυπνοι ας το βρουν… Υπάρχουν κι άλλα πολλά τέτοια παραδείγματα. Πολλοί, ενδεχόμενα, θα πουν ότι το μέτρο πάρθηκε για να αυξήσει τη βιοποικιλότητα. Τότε συμφωνώ. Διότι αν μου πουν πάρθηκε για να αυξήσει την αλιευτική παραγωγή, τότε πρέπει, επαναλαμβάνω, να το αποδείξουν κιόλας. Και μια δήλωση: έχω κατηγορηθεί ότι υπερασπίζομαι τα συρόμενα.
Μέγα λάθος! Την Ελληνική Αλιεία υπερασπίζομαι. Και για όσα γράφω ως γνώμονα έχω την πείρα, τη λογική, τις γνώσεις και το διάβασμα. Για παράδειγμα, η Ελλάδα είχε μικρά αλιευτικά που δεν αντέχανε στην παραμονή για πολλές μέρες αλιεία στην Ανοιχτή Θάλασσα κι άρα πολλά πελαγικά ή βαθυβενθικά είδη δεν ψαρευόταν. Δόθηκαν κίνητρα και ναυπηγήθηκαν μεγάλα σκάφη. Και πάλι δίνουν κίνητρα ζητώντας να τα «κόψουν» ενώ πολλοί λένε πως δεν τα έχουν ακόμα ξεχρεώσει!
Εκτός από το έγκλημα να καταστρέφονται μερικά αριστουργήματα της ναυπηγικής (τ’ ακούς Γιώργη ρεθυμνιώτη;), ρωτώ: ποιοι και πως θα ψαρεύουν στην ανοιχτή θάλασσα και στα βαθιά; Τι θα γίνουν τα αποθέματα εκεί, οι κόκκινες γαρίδες, οι καραβίδες, οι μεγάλοι μπακαλιάροι; Πάλι άλλοι θα τα ψαρεύουν κι εμείς θα τα εισάγουμε;
Οι τρίτες χώρες και τα συμφέροντα. Έχω μιλήσει πολλές φορές και το έχω γράψει επίσης – το υποστηρίζουν και πολλοί άλλοι, το είπε κι η επίτροπος, άλλωστε. Το βασικό πρόβλημα της φτωχής αλιείας της Μεσογείου – μαζί με την ΑΟΖ, προσθέτω – είναι οι ανύπαρκτοι ή πλημμελείς έλεγχοι. Πολλοί ψαρεύουν (συνήθως από τρίτες χώρες), χωρίς τους αυστηρούς ευρωπαϊκούς κανονισμούς, θα πω.
Σ’ όλο το νότιο μισό της Μεσογείου αυτό συμβαίνει. Πολλές από τις τρίτες αυτές χώρες δεν τηρούν πάντα κανόνες – και ποιος τους τηρεί, άλλωστε; Κι ότι τα αλιεύματά τους είναι συνήθως IUU. Το ξέρουν καλά στην ΕΕ, αλλά πολλές κυβερνήσεις κρατών-μελών δεν επιτρέπουν μέτρα, αν και συχνά οι εκφορτώσεις (παράνομες) γίνονται μεσοπέλαγα.
Η παρανομία αυτή βρίσκει έδαφος είτε, γιατί σε πολλές χώρες της ΕΕ οι αγορές είναι ελλειμματικές σε αλιεύματα και κάνουν στραβά μάτια, είτε γιατί συχνά διατηρούν τις παλιές σχέσεις μητρόπολης-αποικίας, πράγμα που εξυπηρετεί και τις δυο πλευρές. Ή γιατί το Διεθνές Εμπόριο καλά κρατεί. Όπως ξέρει καλά η επίτροπος, εμείς εδώ έχουμε πρόβλημα με τους Τούρκους αλλά κανείς δεν μπορεί, ούτε κι η ίδια, να κάνει πολλά πράγματα, αφού δεν δέχονται περιορισμούς κι ελέγχους, ούτε υπογράφουν όρους και δεσμεύσεις.
Άλλωστε, οι διμερείς συμβάσεις της ΕΕ με τρίτες χώρας, κάθε τόσο ανανεώνονται και πολλές από αυτές, με διάφορες προφάσεις, δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς της ΕΕ. Κανείς δεν τα θίγει αυτά, ούτε οι πανίσχυρες MKO μπορούν να τα πολεμήσουν. Για μένα, η δράση κι ο ακτιβισμός των οργανώσεων αυτών παγκοσμίως, αποτελεί συχνά αντίβαρο στην ασυδοσία των πανίσχυρων συμφερόντων που βγάζουν λεφτά από το αηδιαστικό σούσι και τη βάρβαρη σούπα από φτερά καρχαρία, κι ας, λένε, ότι βρίσκουν δουλειά χιλιάδες φτωχοί ψαράδες.
Η μόνη ένστασή μου για τις ΜΚΟ είναι, και το έχω γράψει κι αυτό, ότι δεν τολμούν να πάνε να ρίξουν πετρέλαιο στη μαρμίτα με τη σούπα φτερών καρχαρία. Κι ούτε, βέβαια, μπορούν πχ να πάνε να διαδηλώσουν στη Σμύρνη για τις ασυδοσίες των αλιευτικών της γείτονος – που οι μηχανότρατες της φτάνουν κατακαλόκαιρο ως τον ΑηΣτράτη –, γιατί εκεί μπορεί να φάνε και ξύλο!
Μια ελπιδοφόρα πρωτοβουλία ξεκίνησε η Μεσογειακή Επιτροπή Αλιείας του FAO που ίδρυσε και στελέχωσε γραφείο EastMed στην Ελλάδα, με κύριο στόχο τη μελέτη της επίδρασης (impact) των λεσσεψιανών μεταναστών στην αλιεία της Α. Μεσογείου. Κι όχι μόνο, γιατί είναι ένα θαυμάσιο φόρουμ ανταλλαγής απόψεων για τις αλλαγές που συμβαίνουν εκεί. Μια ανάλογη πρωτοβουλία θα πρέπει να γίνει και για τα προβλήματα της Μαύρης θάλασσας (αλιευτική κατάρρευση, ξενικά είδη, ευτροφισμός, ρύπανση) και των επιπτώσεων τους στη Μεσόγειο (πχ Β. Αιγαίο).
Οι εισαγωγές κι η τυποποίηση. Οι εισαγωγές είναι απαραίτητες στην ΕΕ, γιατί είναι ελλειμματική σε αλιεύματα. Το είπαμε. Ωστόσο, ο έλεγχος γίνεται από κάθε χώρα χωριστά. Κι εκεί που είναι ελλιπής, οργιάζει η παρανομία. Σε μας εδώ επιδίωξη των ενδιαφερομένων είναι να πάρουν εμπορικά ονόματα για τα εισαγόμενα τους, όπως αστακός, καλαμάρι, μπαρμπούνι κλπ, έστω κι από περιοχή τρέχα-γύρευε! Κι ώσπου να πάρει χαμπάρι ο καταναλωτής τι τρώει αλλάζουν είδος – πάντα εισαγωγής.
Ας τα ψάξει αυτά ο κ. Θεοδωράκης. Η κ. Επίτροπος τα ξέρει καλά, αλλά δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο παρά υποδείξεις. Και τις κάνει. Αλλά, ποιος την ακούει; Που είναι το μπετονάκι με το πετρέλαιο για τα υπομεγέθη ή τα χταπόδια που έχουν σγουριστεί με χημικά σε ειδικά πλυντήρια ή τα «εισαγόμενα – FAO 37 κλπ» – που τα έχουν κάνει «χημικά λουτρά» για να φαίνονται φρέσκα;
Στις Βρυξέλλες τα είχαμε πολλές φορές συζητήσει αυτά σε διάφορες συναντήσεις. Είχε συζητηθεί ως μέτρο προστασίας του καταναλωτή η επώνυμη τυποποίηση, και νομίζω υπάρχει πρόταση και σχέδιο. Τότε ήταν που είχα προτείνει, εδώ σε μας, να γίνει, έστω δοκιμαστικά, συνεταιριστικό συσκευαστήριο για τυποποίηση αλιευμάτων παραγωγής τους (πχ μπακαλιάρος-μερλούτσα, καραβίδες, ουρές πεσκαντρίτσας, μπαρμπούνια, γλώσσες, κλπ). Κανείς δεν ήθελε ν’ ακούσει, παρόλο που θα ανεβάζαν την προστιθέμενη αξία και θα είχαν συμμάχους και τους καταναλωτές! Δυστυχώς, δεν είχα να προσφέρω διορισμούς! Ούτε έξτρα επιδόματα!
Οι ιχθυοκαλλιέργειες. Η κ. Επίτροπος δίνει μεγάλη σημασία στις ιχθυοκαλλιέργειες (από άποψη ορολογίας καλύτερα να λέμε «εκτροφές ψαριών», γιατί τα ψάρια δεν είναι φυτά να καλλιεργηθούν). Κατά τη γνώμη μου καλά κάνει. Θα πρέπει, όμως, να σταθμίσει προσεκτικά τα συμφέροντα των επιχειρηματιών με εκείνα του περιβάλλοντος, που σε τελευταία ανάλυση αποτελεί παγκόσμιο αγαθό.
Για παράδειγμα, πολύς λόγος γίνεται για τα «νέα είδη». Δεν θα πρέπει να επιτραπεί η γενίκευση, γιατί από τις διαφυγές κινδυνεύει η υδρόγειος να γίνει ένα απέραντο ιχθυοτροφείο από οικόσιτα ψάρια και να καταστραφεί η πολυπόθητη βιοποικιλότητα! Αν γίνει αυτό το λάθος, σε μερικές εκατονταετίες – το πολύ – θα ζουν στα ελεύθερα νερά ψάρια, κι άλλοι οργανισμοί, που έχουν γεννηθεί σε κάποιο εκκολαπτήριο! Είναι κακό αυτό; Οι καλοί γενετιστές ξέρουν ότι είναι και παραείναι και προτείνουν να αποφεύγεται.
Ή ας μείνει μόνο για τη διαχείριση απειλούμενων ειδών (πχ οξύρυγχων, ενδημικών). Αν κι οι θάλασσες αναμένεται να υποστούν σημαντικές αλλαγές στο μέλλον, προσωπικά, ανήκω σ’ αυτούς που πιστεύουν ότι η ελεύθερη αλιεία δεν πρόκειται να σβήσει. Τα νερά θα εξακολουθούν να παράγουν τροφή και θα υπάρχουν ανώτεροι καταναλωτές να την φάνε, κυρίως ψάρια, που κάποιοι θα πρέπει να αλιεύουν.
Ο αλιευτικός τουρισμός. Αυτή η δράση, που είναι συνυφασμένη με την αφθονία, φαίνεται να έχει καλύτερη εφαρμογή σε κλειστές περιοχές, λίμνες ή κόλπους κι αλίευμα-στόχο, πχ λαβράκια, ενδημικές πέστροφες. Ο υποφαινόμενος παρουσίασε σχέδιο για τις Πρέσπες και για τη φραγμαλίμνη Μόρνου (υπάρχουν τα κείμενα). Να ειπωθεί εδώ – με πίκρα -, ότι μάλλον κανείς δεν κατάλαβε κι οι περισσότεροι περίμεναν προτάσεις για διορισμούς φυλάκων επίβλεψης πάρκων ή γιορτές … τσαρουχιού, μυζήθρας και… σπανακόπιτας! (Ας κάνουμε και λίγη πλάκα). Άλλωστε, το ΙΧΘΥΚΑ παλιά οργάνωνε διαγωνισμούς ψαρέματος στην εκβολή του Αχελώου. Δεν το ξέρουν αυτό; Εσύ, Βαγγέλη, τι λες;
Τα βαθιά νερά. Σε πολλές περιπτώσεις στα βαθιά νερά αναπτύσσονται διαφορετικές βιοκοινωνίες, πολλές από τις οποίες σχηματίζουν πολύ αξιόλογους πληθυσμούς (πχ κόκκινης γαρίδας). Με τι σκάφη θα ψαρευτούν αυτά; Το ξαναρωτήσαμε. Μια λύση θα ήταν να μείνουν τα πράγματα έτσι όπως είναι, χωρίς καμιά παρέμβαση. Το επιχείρημα είναι ότι τα οικοσυστήματα αυτά έχουν χαμηλή παραγωγικότητα κι ανανεώνονται αργά, όπως και τα μεγάλα είδη που αργούν να μεγαλώσουν.
Σε μερικές περιοχές του Αιγαίου, ωστόσο, μερικοί ψαράδες χρησιμοποιούν εργαλεία και μεθόδους (πχ σκυλοπαράγαδα βάθους) που πιάνουν συνήθως μεγάλα σκυλόψαρα. Ένα από αυτά είναι κι ο «σαπουνάς» (Hexanchus griseus) που στο Κρητικό πέλαγος κι αλλού φτάνει και ξεπερνά τα 4 μέτρα. Αυτοί οι γίγαντες – πιθανώς πτωμοφάγοι –, με λευκή σάρκα μοσχοπουλιούνται ως γαλέος, παρόλο που έχουν γεύση σαπουνιού! Γενικά, φαίνεται πως μαζί με πολλά άλλα μεγάλα σκυλόψαρα και καρχαρίες, θα τεθούν, τελικά, υπό καθεστώς προστασίας. Να το δούμε.
Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2013
Π. Σ. Οικονομίδης